Η Κύπρος Εφαρμόζει Νέους Κανόνες Παρακράτησης Φόρου για Συνδεδεμένες Εταιρείες σε Χώρες Μαύρης Λίστας και Χαμηλής Φορολογίας

Η Κύπρος εισάγει νέες φορολογικές ρυθμίσεις που επηρεάζουν πληρωμές (κυρίως μερισμάτων, τόκων και δικαιωμάτων) προς συνδεδεμένες μητρικές εταιρείες του εξωτερικού, ειδικά όταν αυτές εδρεύουν σε χώρες με χαμηλή φορολογία ή σε χώρες που περιλαμβάνονται στη “μαύρη λίστα” της ΕΕ.

Οι τροποποιημένες διατάξεις τέθηκαν σε ισχύ στις 16 Απριλίου 2025, με εξαίρεση τις διατάξεις που αφορούν χώρες με χαμηλή φορολογία, οι οποίες θα τεθούν σε ισχύ από 1 Ιανουαρίου 2026.

Οι νέοι κανόνες δεν εφαρμόζονται αναδρομικά, αλλά τίθενται σε ισχύ σε δύο στάδια ανάλογα με το είδος της χώρας. Από τις ημερομηνίες αυτές και μετά, οι πληρωμές που εμπίπτουν στις διατάξεις ενδέχεται να υπόκεινται σε παρακράτηση φόρου.

• Από 16 Απριλίου 2025: Πληρωμές προς χώρες της μαύρης λίστας της ΕΕ.
• Από 1 Ιανουαρίου 2026: Πληρωμές προς χώρες που θεωρούνται χαμηλής φορολογίας, δηλαδή όπου ο εταιρικός φορολογικός συντελεστής είναι μικρότερος από 6,25% (το όριο αυτό αντιστοιχεί στο 50% του ισχύοντος εταιρικού φορολογικού συντελεστή στην Κύπρο, δηλαδή 50% × 12,5%).

Η παρακράτηση φόρου επιβάλλεται μόνο σε πληρωμές προς συνδεδεμένες εταιρείες, δηλαδή όταν η ξένη εταιρεία κατέχει άμεσα ή έμμεσα τουλάχιστον το 50% της κυπριακής. Στόχος είναι να περιοριστεί η μεταφορά κερδών σε εταιρείες χωρίς ουσιαστική παρουσία σε χώρες χαμηλής φορολόγησης ή σε δικαιοδοσίες μη συνεργάσιμες φορολογικά. Η παρακράτηση φόρου εφαρμόζεται μόνο όταν η αποδέκτρια εταιρεία:

• Είναι συνδεδεμένη (κατέχει άμεσα ή έμμεσα ≥50% της κυπριακής εταιρείας), και
• Είναι φορολογικός κάτοικος χώρας της μαύρης λίστας ή χώρας με χαμηλή φορολογία.

Αν η αποδέκτρια κατέχει ακριβώς 50%, εφαρμόζεται παρακράτηση. Αν κατέχει λιγότερο από 50%, δεν εφαρμόζεται.

Για τους σκοπούς των διατάξεων, μια χώρα θεωρείται ότι περιλαμβάνεται στη μαύρη λίστα της ΕΕ, εάν:

• Περιλαμβάνεται στην τελευταία δημοσιευμένη και σε ισχύ έκδοση της λίστας κατά το συγκεκριμένο ημερολογιακό έτος, και
• Περιλαμβανόταν και στην τελευταία δημοσιευμένη έκδοση του προηγούμενου έτους.

Ανάλογα με το αν η ξένη εταιρεία εδρεύει σε χώρα της μαύρης λίστας της ΕΕ ή απλώς σε χώρα με πολύ χαμηλή φορολογία, εφαρμόζονται διαφορετικές διατάξεις ως προς τον συντελεστή παρακράτησης αλλά και την εκπιπτόμενη δαπάνη στην Κύπρο.

Πληρωμές προς χώρες της μαύρης λίστας ΕΕ (από 16/04/2025):

• Μερίσματα: Παρακράτηση 17%
• Τόκοι: Παρακράτηση 17%
• Δικαιώματα (royalties): Παρακράτηση 10%

Πληρωμές προς χώρες χαμηλής φορολογίας (από 01/01/2026):

• Μερίσματα: Παρακράτηση 17%
• Τόκοι: Δεν επιβάλλεται παρακράτηση, αλλά δεν εκπίπτουν για φορολογικούς σκοπούς (μη εκπιπτόμενη δαπάνη)
• Δικαιώματα (royalties): Δεν επιβάλλεται παρακράτηση, αλλά δεν εκπίπτουν για φορολογικούς σκοπούς (μη εκπιπτόμενη δαπάνη)

Η κυπριακή εταιρεία πρέπει:

• Να έχει αποδείξεις ότι η ξένη εταιρεία πληροί τα κριτήρια ουσίας,
• Να είναι σε θέση να προσκομίσει αυτές τις αποδείξεις εντός 60 ημερών εφόσον ζητηθούν από το Τμήμα Φορολογίας,
• Να διατηρεί τα στοιχεία αυτά για τουλάχιστον 6 χρόνια.

Οι κανόνες δεν εφαρμόζονται τυφλά. Εάν η εταιρεία που λαμβάνει την πληρωμή έχει πραγματική οικονομική παρουσία και ουσία, μπορεί να εξαιρεθεί από την παρακράτηση. Για τον σκοπό αυτό, καθορίζονται 6 συγκεκριμένα κριτήρια ουσίας.

Η απαλλαγή από την παρακράτηση ισχύει όταν η ξένη εταιρεία πληροί τουλάχιστον 5 από τα 6 ακόλουθα κριτήρια ουσίας:

• Ενεργό και Ανεξάρτητο Διοικητικό Μέλος: Διαθέτει ενεργό μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου, το οποίο:
  • έχει τα προσόντα και την εξουσία να λαμβάνει αποφάσεις σχετικά με τις δραστηριότητες, τα περιουσιακά στοιχεία ή τα δικαιώματα που δημιουργούν τα έσοδα της εταιρείας· και
  • ασκεί τα καθήκοντά του ενεργά και ανεξάρτητα.
• Κατοικία Προσώπου Λήψης Αποφάσεων: Ένα από τα πρόσωπα λήψης αποφάσεων διαμένει (ή μπορεί να μετακινείται καθημερινά) στη χώρα κατοικίας της εταιρείας.
• Ουσιαστική Φυσική Παρουσία: Η εταιρεία έχει ουσιαστική φυσική παρουσία, όπως γραφεία και εγκαταστάσεις, στη χώρα φορολογικής της κατοικίας.
• Τοπικές Συνεδριάσεις Διοικητικού Συμβουλίου: Οι συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου πραγματοποιούνται κυρίως εντός της χώρας κατοικίας της εταιρείας.
• Ανάλογες Λειτουργικές Δαπάνες: Οι λειτουργικές δαπάνες της εταιρείας (π.χ. μισθοί, ενοίκια) είναι ανάλογες με τις δραστηριότητές της.
• Αποφυγή Δομής Conduit (ενδιάμεσος): Η εταιρεία δεν λειτουργεί απλώς ως ενδιάμεσος (conduit), δηλαδή δεν εισπράττει εισόδημα απλώς για να το μεταφέρει σχεδόν άμεσα σε άλλη συνδεδεμένη εταιρεία, κρατώντας μόνο ονομαστικό κέρδος (καθώς η συμπεριφορά αυτή δεν συνάδει με την έννοια του “πραγματικού δικαιούχου” κατά τις αρχές του ΟΟΣΑ — concept of beneficial ownership, δηλαδή την ικανότητα να ελέγχει ουσιαστικά και να επωφελείται από το εισόδημα χωρίς νομική ή συμβατική υποχρέωση μεταφοράς του σε τρίτο πρόσωπο). (conduit), δηλαδή δεν εισπράττει εισόδημα απλώς για να το μεταφέρει σχεδόν άμεσα σε άλλη συνδεδεμένη εταιρεία, κρατώντας μόνο ονομαστικό κέρδος.

Αν η ξένη εταιρεία δεν πληροί τα 5 από τα 6 κριτήρια, τότε εφαρμόζονται τα πιο πάνω αμυντικά μέτρα εκτός εάν:

• η εταιρεία αποδείξει ότι η συναλλαγή ή η σειρά συναλλαγών πραγματοποιήθηκε για πραγματικούς εμπορικούς λόγους που αντανακλούν την οικονομική πραγματικότητα, και
• η επιδίωξη φορολογικού πλεονεκτήματος δεν ήταν ο μοναδικός σκοπός της συναλλαγής ή της δομής.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στις περιπτώσεις αυτές λαμβάνεται υπόψη κατά πόσο η εταιρεία πληροί τουλάχιστον δύο από τα έξι παραπάνω κριτήρια, καθώς και το συνολικό επιχειρηματικό και οικονομικό της προφίλ.

Πίνακας Επισκόπησης Εφαρμογής Παρακράτησης

Κατάσταση	Εφαρμογή παρακράτησης φόρου	Λόγος/Σχόλιο
Πληρούνται 5 από τα 6 κριτήρια ουσίας	Όχι	Υπάρχει πλήρης οικονομική ουσία και πραγματική λειτουργία. Απαλλαγή εφαρμόζεται αυτομάτως.
Πληρούνται 2 έως 4 από τα 6 κριτήρια, και αποδεικνύεται εμπορικός σκοπός	Ίσως (κατά την κρίση του Τμήματος Φορολογίας)	Αν η εταιρεία αποδείξει ότι η συναλλαγή εξυπηρετεί πραγματικούς εμπορικούς λόγους και δεν έγινε αποκλειστικά για φορολογικό πλεονέκτημα, τότε ενδέχεται να αποφευχθεί η παρακράτηση.
Πληρούνται λιγότερα από 2 κριτήρια ή δεν τεκμηριώνεται εμπορικός σκοπός	Ναι	Δεν υφίσταται επαρκής οικονομική ουσία. Εφαρμόζονται τα αμυντικά μέτρα.

Πιθανή Σύνδεση με τη Φορολογική Μεταρρύθμιση της Κύπρου

Η Κύπρος βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε διαδικασία συνολικής φορολογικής μεταρρύθμισης, με στόχο την εναρμόνιση του φορολογικού της συστήματος με τα εξελισσόμενα διεθνή πρότυπα και την ενίσχυση της μακροπρόθεσμης ανταγωνιστικότητάς της. Ένας πιθανός καταλύτης για αυτή τη μεταρρύθμιση είναι η ανάγκη εισαγωγής και ρύθμισης μηχανισμών παρακράτησης φόρου επί εξερχόμενων πληρωμών προς συνδεδεμένες εταιρείες — ιδίως όταν πρόκειται για δομές συμμετοχών και χρηματοδοτήσεων. Στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης, οι κυπριακές αρχές έχουν ήδη προτείνει όπως η παρακράτηση φόρου στα μερίσματα περιοριστεί σε ποσοστό 5%, ως ένας μηχανισμός ισορροπίας μεταξύ συμμόρφωσης με τις διεθνείς προσδοκίες και διατήρησης της ελκυστικότητας της Κύπρου ως δικαιοδοσίας συμμετοχών και χρηματοδότησης. Με κατάλληλο σχεδιασμό, το μέτρο αυτό μπορεί να λειτουργήσει ευνοϊκά τόσο για την Κύπρο όσο και για διεθνείς ομίλους, για διάφορους λόγους:

1. Το 5% παρακράτησης είναι πρόσθετο του εταιρικού φόρου 12,5% στην Κύπρο. Ωστόσο, εάν η χώρα κατοικίας της λήπτριας εταιρείας αναγνωρίζει πίστωση για τον παρακρατούμενο φόρο, το τελικό φορολογικό βάρος για τον όμιλο μπορεί να παραμείνει ουσιαστικά στο 12,5%, χωρίς επιπλέον κόστος σε ενοποιημένο επίπεδο.
2. Στο σημερινό διεθνές φορολογικό περιβάλλον, όπου η τάση για μηδενική τελική φορολόγηση υποχωρεί, ένα ποσοστό παρακράτησης της τάξης του 5% θεωρείται πλέον αποδεκτό και συμβατό με τις νέες παγκόσμιες πρακτικές.
3. Σε ένα περιβάλλον όπου αναμένονται ελάχιστοι παγκόσμιοι συντελεστές φορολογίας (π.χ. Pillar II – Global Minimum Tax), η υιοθέτηση παρακράτησης 5% μπορεί να προσφέρει μεγαλύτερη διαφάνεια και προβλεψιμότητα για πολυεθνικούς ομίλους που επιδιώκουν φορολογική συμμόρφωση με χαμηλό διαχειριστικό κόστος.
4. Για επιχειρήσεις από χώρες χαμηλής φορολόγησης που θέλουν πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά, η Κύπρος με το νέο της καθεστώς μπορεί να αποτελεί ρεαλιστική εναλλακτική.
5. Οι αλλαγές αυτές πιθανόν να λειτουργήσουν ως κίνητρο για φορολογικές μεταρρυθμίσεις σε χώρες με αδιαφανή ή μη ευθυγραμμισμένα καθεστώτα, καθώς η επιβολή παρακρατήσεων και περιορισμών ενδέχεται να ωθήσει τέτοιες δικαιοδοσίες να υιοθετήσουν ελάχιστους συντελεστές ή ουσιαστικότερη φορολογική παρουσία.

Η πιο ολοκληρωμένη εικόνα για τις μεταρρυθμίσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη στην Κύπρο παρατίθεται εδώ:  Φορολογική Μεταρρύθμιση Κύπρου 2025: Όλες οι Εξελίξεις

Επίδραση στις Συμβάσεις Αποφυγής Διπλής Φορολογίας

Οι παραπάνω αλλαγές αποτελούν μέρος της υποχρέωσης της Κύπρου ως κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης να εφαρμόζει τα “αμυντικά μέτρα” κατά των χωρών που περιλαμβάνονται στη μαύρη λίστα της ΕΕ ή χαρακτηρίζονται ως χαμηλής φορολογίας. Οι σχετικές οδηγίες της ΕΕ (ECOFIN, Κώδικας Δεοντολογίας για τη Φορολογία των Επιχειρήσεων) προβλέπουν ρητά την υιοθέτηση παρακρατήσεων ή/και μη έκπτωσης δαπανών ως μέσα αποτροπής φοροαποφυγής. Η συμμόρφωση με τις αρχές “good tax governance” της ΕΕ είναι κρίσιμη για την αξιοπιστία και τη φορολογική διαφάνεια των κρατών-μελών.

Η νέα νομοθεσία προβλέπει ότι η Κύπρος οφείλει να επαναδιαπραγματευτεί οποιαδήποτε Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας (ΣΑΔΦ) με χώρες της μαύρης λίστας της ΕΕ ή χαμηλής φορολογίας, όταν η ισχύουσα σύμβαση δεν παρέχει φορολογικό δικαίωμα στην Κύπρο (π.χ. σε πληρωμές μερισμάτων).

Αν η άλλη χώρα δεν αποδεχτεί την τροποποίηση της ΣΑΔΦ, τότε:

• Η σύμβαση εξακολουθεί να ισχύει, αλλά
• Η Κύπρος εφαρμόζει αμυντικά μέτρα (παρακράτηση φόρου), εφόσον:
  • δεν πληρούνται τα κριτήρια ουσίας,
  • δεν τεκμηριώνεται εμπορικός σκοπός,
  • και το εισόδημα φαίνεται να μεταφέρεται τεχνητά για φορολογικά οφέλη.

Ακόμα και αν μια σύμβαση προβλέπει μηδενική παρακράτηση (0%), η Κύπρος έχει την ευχέρεια να μην την εφαρμόσει στις πιο πάνω περιπτώσεις. Αυτή η στάση στηρίζεται σε αντι-καταχρηστικές διατάξεις (anti-abuse rules), όπως προτείνονται στον ΟΟΣΑ και στο BEPS Action 6.

Αν και η Κύπρος δεν είναι μέλος του ΟΟΣΑ, υιοθετεί πλήρως τις συστάσεις του οργανισμού σε θέματα διαφάνειας και φορολογικής ουσίας. Η επιλογή να μην εφαρμόσει μια ΣΑΔΦ που προβλέπει 0% παρακράτηση δεν αποτελεί παραβίαση, αλλά θεμιτή άσκηση δικαιώματος με βάση τις ρήτρες κατά της καταστρατήγησης (anti-abuse clauses) και τις αρχές του BEPS Action 6.

Ταυτόχρονα, η Κύπρος ως κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης οφείλει να εφαρμόζει τα “αμυντικά μέτρα” που έχει θεσπίσει η ΕΕ κατά των χωρών της μαύρης λίστας. Αν δεν το πράξει, διακυβεύεται η συμμόρφωση της με τις αρχές good tax governance και ενδέχεται να υπάρξει πολιτική πίεση ή κύρωση.

Για τον λόγο αυτό, η Κύπρος διατηρεί το δικαίωμα να παρακάμψει την εφαρμογή σύμβασης, ακόμη και αν αυτή προβλέπει 0% παρακράτηση, όταν:

• υπάρχουν ενδείξεις κατάχρησης,
• απουσιάζει εμπορικός σκοπός,
• ή η εταιρεία δεν πληροί τα κριτήρια ουσίας.

Φορολογική Μεταρρύθμιση Κύπρου 2025: Όλες οι Εξελίξεις

 

Πώς μπορεί να επηρεάσει τη δομή σας;

Εάν ο όμιλός σας περιλαμβάνει πληρωμές προς συνδεδεμένες εταιρείες στο εξωτερικό — ιδίως σε χώρες χαμηλής φορολογίας ή σε χώρες που περιλαμβάνονται στη μαύρη λίστα της ΕΕ — είναι σημαντικό να αξιολογήσετε την ουσία και τη συμμόρφωση της δομής σας.

Επικοινωνήστε με την ομάδα μας για υποστήριξη στην τεκμηρίωση, προληπτικό έλεγχο ή αναπροσαρμογή της δια-εταιρικής σας στρατηγικής, ώστε να ευθυγραμμιστεί με το νέο πλαίσιο παρακράτησης φόρου της Κύπρου, το οποίο αποτελεί μέρος της ευρύτερης φορολογικής μεταρρύθμισης.

Για περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τη μεταρρύθμιση και τις πιθανές επιπτώσεις στις επιχειρήσεις, δείτε τη σχετική έκδοση της Rightax.

 

Στοιχεία επικοινωνίας

Tel. No.:+357 22 340000

Email: [email protected]

Σημαντική σημείωση: Ο συγγραφέας αποποιείται ρητά κάθε ευθύνη έναντι οποιουδήποτε ατόμου, οντότητας ή εταιρείας που ενεργεί ή δεν ενεργεί ως συνέπεια οποιασδήποτε εξάρτησης από το σύνολο ή μέρος του περιεχομένου αυτής της δημοσίευσης.

Συνεπώς, κανένα άτομο, οντότητα ή εταιρεία δεν πρέπει να ενεργεί ή να βασίζεται σε οποιοδήποτε θέμα ή πληροφορίες όπως περιέχεται ή υπονοείται σε αυτήν τη δημοσίευση χωρίς να λάβει πρώτα συμβουλές από κατάλληλα καταρτισμένο επαγγελματία ή εταιρεία συμβούλων.